Betekenisvolle symboliek in sieraden

Veel mensen vinden het fijn om iets bij zich te dragen wat voor hen belangrijk is. Een sieraad bijvoorbeeld, dat niet alleen mooi is om te zien, maar ook een diepere betekenis heeft.

Als je in winkels gaat zoeken naar sieraden vind je allerlei mooie symbolen, maar misschien ken je ze niet allemaal, of weet je niet precies wat ze nou eigenlijk betekenen. Daarom heb ik hieronder de meestvoorkomende symbolen uit onze sieradenkast bij de Tara-Boeddha Winkel voor je op een rijtje gezet, met wat uitleg en achtergrondinformatie over elk symbool.

De lotus

De lotus is misschien wel een van de mooiste symbolen die onze winkel kent. Naast het feit dat een lotusbloem prachtig is om te zien – zoek maar eens een foto op – heeft hij binnen het boeddhisme ook een hele belangrijke betekenis. De lotus groeit namelijk op uit de modder, maar de bloem zelf is juist prachtig licht en helder van kleur; op die pure witte of lichtroze blaadjes is nergens een spatje modder te bekennen!

Daar heb je ook al meteen je eerste hint voor de betekenis van de lotus: De bloem wordt gezien als licht, zuiver en puur en staat binnen het Boeddhisme dan ook symbool voor verlichting. Het idee is dat je je eigen geest kan zuiveren, net zoals de lotus zichzelf zuivert nadat hij uit de modder opkomt, en dat je vanuit menselijke imperfecties (de modder) echte, geestelijke verlichting (de lotus) kan bereiken.

Een tweede betekenis, die ik zelf erg fijn vind, is dat je achtergrond niets hoeft te zeggen over wat voor mens jij bent. Zelfs als je in metaforische modder geboren wordt, kan je nog steeds opgroeien tot een heel puur, zuiver, mooi mens.

Aum of Ohm

Het Aum-teken of Ohm-teken lijkt soms een beetje op het cijfer 3, maar dan achterstevoren en met een extra kringeltje erbij. Dit symbool begint hier in het westen steeds bekender te worden, dus misschien heb je hem al wel eens ergens gezien. De betekenis is lastig in woorden uit te drukken, omdat dit teken vooral symbool staat voor een klank en niet zozeer voor een specifieke betekenis. De klank die bij dit symbool hoort, is dus “aum”, maar kan op verschillende manieren geschreven worden. Je hoort deze klank wel eens voorbijkomen bij bepaalde meditaties of aan het begin van bepaalde mantra’s, zoals “Ohm Mani Padme Hum”. Het is een vrij diepe brom, vanuit de keel, die dient om de geest te zuiveren, in een diepere meditatie te kunnen zakken, en zelfs geestelijke verlichting te bereiken. Er wordt zelfs wel eens gezegd dat “aum” de oerklank of oerkreet van het universum is!

De Levensboom

Bomen verbeelden vaak de (magische) eigenschappen van de natuur en in verschillende culturen bieden ze onderdak aan magische wezens zoals elfen, nimfen en (bos)geesten. Maar de levensboom is niet zomaar een boom; hij wortelt diep in de aarde, terwijl hij met zijn takken helemaal tot aan de hemel reikt. Zo vormt hij een bijzondere brug tussen hemel en aarde.

De levensboom komt in veel verschillende culturen voor: De Babyloniërs, Hebreeuwen, Noren, Grieken, Kelten, Chinezen en vele anderen vertellen mythen over de levensboom. De boom verenigt in de meeste van deze culturen hemel en aarde en wordt daarnaast gerespecteerd als symbool van groei, genezing en hoge leeftijd. De levensboom wordt ook sterk geassocieerd met figuren als druïden, die vaak erg oud en wijs zijn, in de natuur leven en gebruikmaken van natuurgeneeskunde.

In de basis kan je de levensboom vooral zien als symbool voor gezondheid en lang leven, zelfs als je niks hebt met concepten als elfen, druïden of de hemel. Het mooie aan dit symbool is juist dat hij breed te interpreteren is, en bij vrijwel iedereen past!

De Levensbloem

De levensbloem (ook bekend als de ‘bloem des levens’ of ‘flower of life’) is een oeroude metafoor voor de verbondenheid van al het leven in het universum, die net als de tree of life in heel veel verschillende culturen voorkomt. Het is een symbool uit de heilige geometrie, een concept dat zich bezighoudt met geometrische vormen die de basis vormen voor álles in het universum. Al het leven, elk object, zelfs de allerkleinste deeltjes zijn volgens deze theorie opgebouwd uit dezelfde vormen.

De levensbloem is opgebouwd uit allemaal cirkels (over het algemeen 19, maar in sommige sieraden is dat getal aangepast omdat het anders te klein en priegelig wordt) die elkaar op zo’n manier doorkruisen, dat er vanzelf ook driehoeken ontstaan, en dat je de gulden snede erin kunt tegenkomen. Als je deze vorm simpeler maakt (door hem terug te brengen tot 7 cirkels), krijg je de seed of life, waarover je hieronder meer kan lezen.

Cirkels en driehoeken dus, daaruit is het hele universum opgebouwd. De levensbloem laat zien dat deze vormen altijd weer met elkaar in verbinding staan. De ‘bloem’, die groeit en bloeit, staat daarnaast symbool voor nieuw leven. En in elk nieuwe leven komen natuurlijk diezelfde vormen weer terug.

Seed of Life

De Seed of Life (soms ook Levenszaad genoemd) is één bloem (bestaande uit 7 cirkels) uit de bovengenoemde Flower of Life. De Seed of Life symboliseert de schepping van het universum, het zaadje waaruit het hele universum is gegroeid. De zeven cirkels die de basis voor de Seed of Life vormen, staan daarbij symbool voor de zeven stappen, stadia of dagen van de schepping. De Seed of Life staat symbool voor creativiteit, vruchtbaarheid en helpt daarnaast om jezelf centraal te zetten in je eigen leven, vaker voor jezelf te kiezen ipv voor een ander.

Ankh

Dit symbool lijkt een beetje op een kruis, maar ook wel op een sleutel. Het wordt dan ook wel eens gezien als de sleutel tot het paradijs! Aangezien dit symbool van oorsprong Egyptisch is, staat het paradijs hier ook voor vereniging met de Egyptische goden, maar zo letterlijk hoef je het natuurlijk niet op te vatten. Verder zou het symbool onsterfelijkheid, gezondheid en een gelukkig leven schenken, en een sleutel bieden tot allerlei verborgen kennis. De lus bovenaan geeft verder aan dat er geen begin of einde is, maar dat de ziel voor eeuwig in stand blijft. Alle onsterfelijke goden uit Egypte hebben dan ook een Ankh als attribuut, en een andere naam voor dit teken is het Levenskruis.

(Bescherm)engelen en -vleugels

Vele verschillende culturen en religies kennen wel engelen, en deze bijzondere wezens kunnen allerlei attributen of eigenschappen hebben. Individuele aartsengelen kunnen dan ook elk een eigen taak of betekenis hebben, maar ik kijk hier liever naar de overkoepelende aspecten die voor alle engelen gelden. Zo staan engelen vaak symbool voor bescherming, denk maar aan de uitspraak ‘een engeltje op je schouder hebben’, en ze kunnen dienen als boodschappers van wijze raad of het woord van God. Engelen kunnen vaak wonderen verrichten en zijn meestal erg hulpvaardig.

In sieraden worden engelen dan ook vaak als beschermingssymbool gezien. Soms wordt niet een heel engelfiguur, maar slechts een vleugel of veer weergegeven. Twee vleugels samen vormen vaak een hart, wat de liefde en vrijgevigheid van de engel symboliseert. Losse vleugels of veren kunnen ook staan voor vrijheid, je eigen pad kiezen, en weg mogen ‘vliegen’ uit situaties die niet goed voor je zijn.

Boeddha

Een Boeddha is iemand die totale verlichting heeft bereikt: Als je alle aardse verleidingen achter je kan laten en volledig los kan komen van ego of afhankelijkheid, dan raak je verlicht. Op die manier krijg je meer inzicht en een dieper contact met het universum. De Boeddhisten geloven dat je het paradijs, Nirvana, pas kan bereiken als je verlicht bent geraakt. Tot die tijd zal je blijven reïncarneren totdat je ziel genoeg lessen geleerd heeft.

De Boeddha die in beelden of sieraden vaak wordt afgebeeld, is Siddharta Gautama, de allereerste mens die ooit verlichting bereikt heeft terwijl hij zat te mediteren onder een Bodhi-boom.

Boeddha-symbolen kunnen uit verschillende landen en culturen komen. Wij kennen vooral de varianten uit India, Japan, Thailand en China, maar er zijn er veel meer. In elk land wordt de Boeddha weer net anders weergegeven. Ook kan hij verschillende houdingen en mudra’s (handhoudingen) aannemen, die elk weer een eigen betekenis hebben. Meestal zie je hem in lotus- of meditatiehouding, en soms is hij versierd met Bodhi-bladeren. Soms wordt alleen zijn hoofd of zelfs alleen zijn ogen weergegeven.

De bedoeling van het Boeddha-symbool is vooral dat je hem als een soort inspiratiebron beschouwt. Hij zal je helpen mediteren, en helpen bij het loslaten van onnodige aardse zaken.

De Maan

De maan wordt vaak gezien als heel vrouwelijk symbool, dat sterk verbonden is met de cycli die men maandelijks doorloopt. Dat wil niet zeggen dat dit symbool alleen voor vrouwen is; men zegt dat iedereen een beetje vrouwelijke en een beetje mannelijke energie in zich draagt, maar de balans is bij iedereen anders. Vrouwlijke energie wordt vooral verbonden met intuïtie en instinct, met gevoeligheid, zorgzaamheid en vruchtbaarheid.

Los van die vrouwelijke energie, heeft de maan natuurlijk een sterke invloed op andere cycli en veranderingen op aarde. Denk maar eens aan eb en vloed: De hoogte van het water in de zee wordt letterlijk beïnvloed door de aantrekkingskracht van de maan. Daarom staat de maan ook voor flexibiliteit in veranderingen, voor meevloeien met waar het leven je heenleidt.

De Zon

Daar waar de maan boordevol vrouwelijke energie zit, staat de zon juist symbool voor de mannelijke kant. Zoals ik hiernaast al schreef, zit in iedereen zowel vrouwelijke als mannelijke energie. Deze mannelijke zonne-energie staat symbool voor kracht, warmte, positiviteit en het aangaan van nieuwe dingen. Zoals de zon elke dag ondergaat en weer opkomt, krijgen wij ook allemaal nieuwe kansen in het leven; elke dag brengt weer iets nieuws. Daarom wordt de zon ook veel gebruikt in de context van ‘hoe slecht het nu ook met iemand gaat, morgen kan er iets beters komen’.

Maar ook als het helemaal niet slecht met je gaat, is de zon natuurlijk een heerlijk symbool. Hij staat letterlijk voor zonnigheid, vrolijkheid, levensvreugde, genieten! En net als de maan, staat de zon voor vruchtbaarheid, maar dan niet zozeer op menselijk vlak en wel op het gebied van bijvoorbeeld een goede oogst, gezonde plantjes, altijd genoeg te eten hebben. De zon kondigt de lente aan: het einde van de onvruchtbare winterperiode, het begin van iets nieuws!

Yin en Yang

Het laatste symbool dat ik hier wil bespreken, heeft overeenkomsten met de band tussen maan en zon. Ook Yin en Yang zijn namelijk belichamingen van vrouwelijke (Yin) en mannelijke (Yang) energie.

Yin staat voor duisternis, water en vrouwelijkheid. Yang juist voor licht, activiteit of energie, en mannelijkheid. Deze twee krachten moeten altijd met elkaar in balans blijven, anders kunnen ze niet ontwikkelen. Ze hebben elkaar nodig, kunnen niet los van elkaar bestaan.

Hoewel dit symbool voor veel mensen erg bekend is, wordt hij vooral veel gebruikt in de leer van het Taoïsme.

Alle symbolen die ik hierboven heb benoemd, dragen nog veel diepere betekenissen dan ik hier kan beschrijven. Gelukkig staat het internet tegenwoordig boordevol informatie, dus kan je altijd meer onderzoek doen naar een symbool dat je aanspreekt. Ook zijn er natuurlijk allerlei andere manieren om deze symbolen in je leven te brengen; je hoeft ze niet per se aan een kettinkje om je nek te hangen. En zoek je nou wél een mooi, betekenisvol sieraad, maar vind je de bovengenoemde symbolen nou helemaal niks? Wees niet getreurd, dit was nog maar het topje van de ijsberg. Voor persoonlijk advies, of om gewoon even lekker rond te snuffelen, kan je altijd terecht in onze winkel in Amersfoort, of op onze webshop.